W warunkach instalacji i urządzeń, które non-stop pracują, brak jest możliwości i zgody na wyłączenie tych urządzeń z produkcji.

W tej sytuacji do czyszczenia przystępujemy najczęściej „z marszu”, bez badania osadu, wykonywania skomplikowanych wycinków kontrolnych i rewizji wewnętrznych, wyłącznie na podstawie zadeklarowanych przez Zleceniodawcę informacji. Wierzymy, że są one rzetelne i wiarygodne.

Oceny czyszczenia dokonuje się na podstawie [1] wzrostu wielkości przepływu na pompach obiegowych instalacji; [2] wzrostu różnicy ciśnienia wody przed i za wyczyszczonym wymiennikiem. Ocena efektu czyszczenia w skraplaczach i parownikach, w których do rewizji po czyszczeniu należy zdemontować dennicę (co wiąże się z koniecznością wymiany drogiej uszczelki nie zawsze dostępnej na rynku „od ręki”) jest możliwa wyłącznie wówczas, gdy do przygotowania oferty cenowej Zleceniodawca również zdemontował dennicę, aby umożliwić wykonawcy pobranie z rurek reprezentatywnych próbek osadu do badań symulacyjnych oraz określić grubość osadu.

Najczęściej zatem oceny czyszczenia dokonuje się na podstawie objawów przebiegu reakcji chemicznych, które powodują: [3] zabrudzenie roztworu czyszczącego w wyniku rozpuszczenia osadu do postaci jonowej; [4] silne gazowanie roztworu powracającego z instalacji (urządzenia) do zbiornika zarobowego ze względu na powstający dwutlenek węgla, który jest produktem rozpuszczania osadu; [5] odkładanie się w komorach separacyjnych zbiornika znacznych ilości szlamu i ścieru metalicznego, wypłukiwanego z czyszczonego urządzenia wraz z powracającym roztworem czyszczącym; [6] obfita piana, która powstaje podczas usuwania węglanów.

Ponadto w przypadku usuwania złogów magnetytu z instalacji CO i CT, objawem skuteczności reakcji rozpuszczania osadu jest [7] zmiana barwy roztworu czyszczącego z czarnej na żółtą.

Przebieg czyszczenia i zachodzących reakcji dokumentowany jest na zdjęciach i filmowany. Na życzenie Zamawiającego materiały te udostępniamy, jako załącznik do sporządzonego i podpisanego przez obie strony Protokołu zdawczo-odbiorczego.

W Polsce nie ma obowiązującej normy, określającej parametry czystości zakamienionej powierzchni, po wykonaniu czyszczenia. Jedynie podczas czyszczeń realizowanych w uzgodnieniu z UDT, przepisy wewnętrzne urzędu określają, że kocioł lub inne urządzenie podlegające dozorowi uważa się za wyczyszczone, jeżeli co najmniej 95% powierzchni zakamienionej jest wolna od osadu. Jednak takie czyszczenie obwarowane jest to wieloma warunkami, które musi spełnić nie tylko wykonawca, ale również – a nawet przede wszystkim – Zleceniodawca czyszczenia. Te warunki to:

1. Przed czyszczeniem urządzenie jest wyłączane z eksploatacji, schładzane i opróżniane z wody
2. Wszystkie włazy rewizyjne i wyczystkowe są otwierane, a zawory na połączeniach rozłącznych (kołnierzowych) demontowane
3. W trakcie prowadzonej przez inspektora UDT rewizji wewnętrznej określana jest średnią grubość osadu do usunięcia (z powierzchni grzewczej i płaszcza) oraz ilość osadu jaka odpadła od płomieniówek na dno kotła
4. W kotłach opłomkowych, gdzie osad powstaje na wewnętrznych ściankach opłomki (w rurze), dokonuje się wycięcia 100 cm fragmentu opłomki, w celu pobrania próbki osadu i określenia jego grubości i gęstości [g/cm3]. Po wykonaniu czyszczenia kolejny wycinek kontrolny jest ponownie wycinany i dokonywana jest wzrokowa ocena usunięcia osadu
5. Z powierzchni grzewczej kotłów płomienicowo-płomieniówkowych pobierana jest (odkuwana) reprezentatywna próbka osadu. Szlam i świeże niewypalone łuski osadu z dna kotła nie są uważane za reprezentatywne
6. Część pobranej próbki (30 gram) wysyłana jest do Centralnego Laboratorium Dozoru Technicznego w Poznaniu, w celu wykonania analizy składu chemicznego oraz określenia jego gęstości.
   Koszt badania osadu 1392 PLN ponosi Zleceniodawca
7. Reszta próbki zostaje poddana dokładnym i czasochłonnym laboratoryjnym próbom symulacyjnym (półtechnicznym) w celu opracowania optymalnej w relacji koszt-efekt, a przede wszystkim skutecznej technologii chemicznego czyszczenia
8. Na podstawie uzyskanych wyników przeprowadzonych prób oraz składu chemicznego osadu opracowuje się szczegółową instrukcję technologiczną
9. Instrukcja ta jest sprawdzana i uzgadniana w CLDT. Koszt uzgodnienia instrukcji technologicznej 1392 PLN. Opłaty na podstawie otrzymanego rachunku dokonuje wykonawca, ale jest ona refakturowana w fakturze za wykonane czyszczenie, którą wykonawca wystawia Zleceniodawcy
10. Po uzyskaniu zgody UDT na czyszczenie, ściśle wg instrukcji prowadzi się chemiczne czyszczenie urządzenia

Po tym krótkim wstępie, prezentuję na zdjęciach urządzenia, które w ostatnim czasie wyczyściłem z zastosowaniem metod chemicznych.