Chemiczne czyszczenia domowych instalacji CO oraz instalacji CT budynków użytkowych

O parametrach tych decyduje zarówno czystość wymiennika ciepła, jak i czystość instalacji. W sytuacji, gdy na połączeniach rozłącznych (zawory, kolanka, itp.) powstaje osad kamienia kotłowego, praktyczny przekrój rury może się gwałtownie zmniejszyć – zdjęcie [1], a w skrajnym przypadku – zwłaszcza w starych instalacjach z obiegiem otwartym – osad może niemal całkowicie wypełnić rury – zdjęcie [2]. W domowych instalacjach CO osad gromadzi się także w poziomych odcinkach rur – zdjęcie [3] oraz w zaworach kątowych. Na kolejnych zdjęciach przedstawiono [4] zawór zakamieniony, [5] zawór podczas prób symulacyjnych dla określenia optymalnej technologii czyszczenia i [6] zawór odkamieniony po zakończeniu próby.

Zmniejszenie wielkości przepływu wody przez rurę, a w konsekwencji ilości kalorii ciepła, jaką odbierają grzejniki, klimakonwektory lub nagrzewnice powodują niedogrzanie i brak komfortu cieplnego budynku. Wówczas, żadne doraźne środki, w tym dodawanie inhibitorów korozji, absolutnie nie rozwiążą problemu. Wynika to z faktu, że tego typu twardy osad kamienia kotłowego można rozpuścić wyłącznie w roztworze wodnym specjalnie dobranych kwasów w osłonie inhibitora korozji dostosowanego do rodzaju materiałów, z których wykonano instalację i armaturę. Na zdjęciu [7] przedstawiono typową reakcję rozpuszczania magnetytu, a więc zasadniczej frakcji osadu tworzącej kamień kotłowy w instalacji CO i CT. Ponadto mogą powstawać inne osady, zwłaszcza w grzejnikach aluminiowych, w których często występuje tlenku glinu. Powstałe w instalacji osady początkowo przyjmują postać czarnego szlamu, który z czasem na powierzchniach wymiany ciepła, a zwłaszcza w wymiennikach ciepła ulega krystalizacji i utwardzeniu.
W sytuacji gdy woda w zładzie CO lub CT jest nieuzdatniona, powierzchnia rur wykonanych ze stali czarnej ulega procesom korozji, co skutkuje powstawaniem tzw. ścieru metalicznego – zdjęcie [8]. W wyniku grawitacji opada on w najniższe miejsca instalacji. W przypadku występowania tzw. miejsc zasyfonowania, osad ten może całkowicie zablokować przepływ wody w tych rurach, w następstwie czego grzejniki pozostają zimne.

Chemiczne czyszczenie instalacji CO polega na jej wypełnieniu roztworem czyszczącym oraz ciągłej cyrkulacji wymuszanej pompą o odpowiednio dobranych parametrach: przepływie [m³/h] i wysokości podnoszenia [m]. Dzięki takiej cyrkulacji powstające gazy w wyniku reakcji chemicznej roztworu kwasu z osadem (głównie dwutlenek węgla), są na bieżąco usuwane z instalacji wraz z napływającym do zbiornika zarobowego roztworem. Tam ulatniają się do atmosfery, a odgazowany roztwór ponownie pompowany jest do instalacji.
W sytuacji gdyby nie było cyrkulacji, powstałe gazy tworzyłyby duże bąble, które skutecznie wypychałyby roztwór z instalacji. W bąblach tych brak kontaktu roztworu czyszczącego z osadem, uniemożliwiałby jego usunięcie.

Podłączenie instalacji pomocniczej do czyszczenia następuje do króćców gwintowanych takich  jak zawory spustowe w kolektorze zasilania i powrotu lub zaworu spustowego odmulacza. Przy mniejszych instalacjach demontowana jest pompa obiegowa, a w przypadku instalacji o dużym zładzie i większej średnicy rur,  w których występuje sprzęgło hydrauliczne, podłączenie następuje do flansz, po wysunięciu sprzęgła – zdjęcie [9]. Niekiedy projektant węzła ciepła uwzględnił potrzebę okresowego czyszczenia instalacji i zaprojektował króćce serwisowe z zaworami.

Optymalnym miejscem podłączenia instalacji pomocniczej do czyszczenia CO jest kolektor zasilania i kolektor powrotny lub odmulacz – zdjęcie [10]. W instalacjach domowych CO można także podłączyć się do rozdzielaczy – zdjęcie [11] – rozprowadzających wodę do poszczególnych grzejników na danej kondygnacji. Taki sposób podłączenia preferowany jest również podczas czyszczenia instalacji podłogowej.

Podczas czyszczenia instalacji CO i CT o dużej wielkości zładu, zasadniczym problemem jest dostęp do wody o dużym napływie, najlepiej do hydrantu p.poż. o średnicy rur DN50 i dużym ciśnieniu wody.
Średnio czas niezbędny do wykonania chemicznego czyszczenia instalacji CO w domu jednorodzinnym o powierzchni ok. 150 m² wynosi 10-12 godzin, a budynku użytkowego pięciokondygnacyjnego ok. 30 godzin.

• pojemność przeponowego naczynia rozszerzalnego, na podstawie którego można określić wielkość zładu;
• ilość i typ grzejników (żeliwne, stalowe panelowe, aluminiowe, miedziane);
• sposób zasilania (z wymiennika ciepła czy z kotła CO);
• czy występują skrzynki rozdzielaczowe na poszczególnych kondygnacjach;
• układ kolektora zasilającego, kolektora powrotnego i odmulacza, a jeśli nie ma sposób podłączenia pompy obiegowej i rozmiar śrubunków.

Bardzo pomocne są zdjęcia poszczególnych wymienionych powyżej elementów instalacji.

Aby czyszczenie było możliwe, niezbędny jest także:

• dostęp do studzienki (kratki) kanalizacyjnej a w przypadku instalacji domowej sedesu;
• źródło wody o większym napływie (średnica rury min. DN25, a dla instalacji o większym zładzie DN50); 
• dostęp do prądu 230V.

Chemiczne wyczyszczenie instalacji CO i CT zapewnia natychmiast usuniecie powstałych osadów eksploatacyjnych i przewrócenie prawidłowych parametrów pracy. Jednocześnie zalecam, aby w przypadku braku możliwości napełnienia instalacji wodą uzdatnioną, po odmuleniu i wypłukaniu końcowym instalacji – gdy odczyn pH wody popłucznej będzie identyczny na powrocie, jak na zasilaniu – do instalacji wpompować dobrej jakości inhibitor korozji. DLA NASZYCH KLIENTÓW CZYNNOŚĆ TAKA JEST BEZPŁATNA.